Vaccine là kỳ tích của y học. Nhờ sự ra đời của vaccine mà triệu triệu người đã được cứu sống.
- Vaccine là gì?
Vaccine là chế phẩm sinh học giúp nâng cao khả năng kháng bệnh của cơ thể. Khi chủng ngừa, hệ miễn dịch của cơ thể nhận diện vắc-xin là vật lạ nên sẽ tiêu diệt rồi ghi nhớ chúng. Người được chủng ngừa sẽ tạo được trí nhớ miễn dịch. Về sau, khi các tác nhân bệnh thật thụ xâm nhập vào cơ thể, hệ miễn dịch sẽ tấn công các tác nhân gây bệnh này nhanh chóng và hiệu quả hơn để bảo vệ cơ thể chống lại bệnh đó.
- Vaccine ra đời như thế nào?
Năm 1796 Edward Jenner đã phát minh ra vaccine đầu tiên, vaccine thủy đậu. 80 năm sau, Louis Pasteur đã thử nghiệm thành công vaccine tả trên gà. Kể từ đó, nền khoa học miễn dịch hiện đại có tiền đề phát triển và tạo ra các thuốc chủng ngừa bảo vệ con người khỏi các bệnh do virus, vi trùng gây ra.
Nguyên tắc chính của chích ngừa là gây miễn dịch bằng một vi khuẩn hoặc virus giảm độc lực, hoặc với một protein đặc hiệu có tính kháng nguyên để gây ra một đáp ứng miễn dịch, rồi tạo một trí nhớ miễn dịch đặc hiệu, từ đó tạo ra hiệu quả đề kháng cho cơ thể về sau khi tác nhân gây bệnh xâm nhập với đầy đủ độc tính.
Những thành tựu của vaccine
Trên thế giới
- Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vaccine đã cứu sống 3 triệu người mỗi năm. Đơn cử, vaccine sởi đã cứu sống hơn 21 triệu người, giảm 80% số người chết trên toàn cầu sau 17 năm được phát minh. Vaccine cũng giúp chính phủ của các quốc gia tiết kiệm được chi phí với những con số đáng chú ý.
- Việc thanh toán bệnh Bại liệt giúp tiết kiệm được 1,5 tỷ USD mỗi năm cho chi phí điều trị và phục hồi chức năng.
- Việc thanh toán bệnh Đậu mùa giúp tiết kiệm được 275 triệu USD mỗi năm cho chi phí chăm sóc y tế trực tiếp.
- Cứ 1 USD chi cho vắc-xin Sởi-Quai bị-Rubella thì tiết kiệm được 21 USD (theo báo cáo của Viện Y tế Hoa Kỳ).
Tại Việt Nam
- Năm 2000: Tổ chức Y tế Thế giới đánh giá và công nhận thanh toán Bại liệt tại Việt Nam. Việt Nam không ghi nhận trường hợp bại liệt và tiếp tục bảo vệ thành công thành quả Thanh toán bệnh bại liệt kể từ năm 2000. Liên tục từ năm 1997 đến nay Việt Nam không có ca bệnh bại liệt, đi cùng với tỷ lệ uống vaccine bại liệt thường xuyên rất cao trên 95%.
- Năm 2005: Tổ chức Y tế Thế giới đánh giá và công nhận Loại trừ Uốn ván sơ sinh trên quy mô tuyến huyện.
- Từ năm 2006 đến nay, tỷ lệ tiêm vaccine viêm gan B đủ 3 mũi ở trẻ dưới 1 tuổi luôn đạt trên 90%.
- Tỷ lệ mắc bạch hầu liên tục giảm từ năm 1984 đến nay, tương ứng với sự gia tăng tỷ lệ trẻ được tiêm chủng DPT. Trong vòng 5 năm gần đây Việt Nam đã khống chế tỷ lệ mắc bạch hầu xuống dưới 0,04/100.000 dân.
- Tỷ lệ mắc ho gà cũng liên tục giảm từ năm 1984 đến nay, tương ứng với sự gia tăng tỷ lệ trẻ được tiêm chủng DPT. Liên tục từ năm 2006 đến nay không có ca tử vong do ho gà. Trong vòng 5 năm gần đây đã khống chế tỷ lệ mắc ho gà xuống dưới 0,32/100.000 dân.
